Chào các bạn, nếu bạn đang đọc bài này thì có lẽ bạn cũng giống tôi, một người… hơi sợ mất dữ liệu. Mà sợ thì ai chả sợ, nhưng dân IT chúng mình sợ theo kiểu “đầu thai” luôn ấy. Dữ liệu mà đi thì coi như sự nghiệp đi tong, mà mất ảnh mèo cưng thì coi như mất luôn cả một phần linh hồn. Vậy nên, hôm nay tôi sẽ chia sẻ cho các bạn một bí kíp “gia truyền” của giới IT, đảm bảo dùng xong là dữ liệu “trường tồn” luôn. Đó chính là quy tắc backup 3-2-1.

Backup 3-2-1 là cái giống gì?

Nghe tên thì có vẻ bí ẩn, nhưng thực ra nó là một quy tắc cực kỳ đơn giản, dễ hiểu, dễ làm theo. 3-2-1 có nghĩa là:

• 3: Bạn phải có ít nhất 3 bản copy dữ liệu của mình.
• 2: Bạn phải lưu trữ các bản copy này trên ít nhất 2 loại phương tiện khác nhau.
• 1: Bạn phải có ít nhất 1 bản copy được lưu trữ ở một vị trí khác với vị trí dữ liệu gốc.

Nghe có vẻ hơi “tham lam” nhỉ? Nhưng mà tin tôi đi, thà “tham” chút còn hơn mất trắng. Hãy nghĩ mà xem, ổ cứng hỏng, ransomware tấn công, hay đơn giản là bạn lỡ tay xóa nhầm… nếu chỉ có 1 bản copy thì “toang” ngay. Quy tắc 3-2-1 này như một tấm lưới bảo vệ, dù có sự cố nào xảy ra thì bạn vẫn có thể an tâm vì đã có backup.

Hướng dẫn chi tiết từng bước thực hiện backup 3-2-1

Okay, bây giờ chúng ta sẽ đi vào chi tiết từng bước để thực hiện quy tắc vàng này nhé:

Bước 1: Xác định dữ liệu cần backup

Đầu tiên, bạn phải biết mình cần backup cái gì đã chứ. Không phải cái gì cũng cần, hãy tập trung vào những dữ liệu quan trọng như:

• Tài liệu cá nhân/công việc: Word, Excel, PowerPoint, PDF,…
• Ảnh, video: Những kỷ niệm quý giá không thể thay thế.
• Dữ liệu dự án: Code, database, các file liên quan đến dự án của bạn.
• Email: Nếu bạn là người “nghiện” check email như tôi.
• Cấu hình hệ thống: Để có thể phục hồi lại máy tính nhanh chóng khi cần.

Sau khi xác định được dữ liệu cần backup, chúng ta sẽ chuyển sang bước tiếp theo.

Bước 2: Chọn phương tiện lưu trữ

Theo quy tắc 3-2-1, chúng ta cần ít nhất 2 loại phương tiện lưu trữ khác nhau. Một số lựa chọn phổ biến bao gồm:

• Ổ cứng ngoài (HDD/SSD): Lựa chọn phổ biến, dễ sử dụng, dung lượng lớn.
• USB/thẻ nhớ: Tiện lợi, nhỏ gọn, phù hợp cho những dữ liệu nhỏ.
• NAS (Network Attached Storage): Thiết bị lưu trữ mạng, nhiều tính năng, phù hợp cho gia đình hoặc văn phòng nhỏ.
• Dịch vụ lưu trữ đám mây: Google Drive, Dropbox, OneDrive,… dễ dàng truy cập từ mọi nơi, tự động backup.

Hãy chọn những loại phương tiện lưu trữ phù hợp với nhu cầu và ngân sách của bạn. Nhớ là phải có ít nhất 2 loại khác nhau nhé!

Bước 3: Tiến hành backup dữ liệu

Bây giờ là bước quan trọng nhất: tiến hành backup. Có rất nhiều cách để backup dữ liệu, tùy thuộc vào hệ điều hành bạn đang sử dụng và loại dữ liệu bạn muốn backup. Tôi sẽ đưa ra một vài ví dụ phổ biến:

Backup thủ công

Cách đơn giản nhất là copy và paste dữ liệu từ máy tính vào các phương tiện lưu trữ khác. Tuy nhiên, cách này khá mất thời gian và dễ quên, đặc biệt là khi bạn có nhiều dữ liệu cần backup. Tôi chỉ khuyên các bạn dùng cách này khi backup dữ liệu ít hoặc không có gì quan trọng mấy.

Sử dụng phần mềm backup

Có rất nhiều phần mềm backup chuyên dụng có thể giúp bạn tự động backup dữ liệu một cách dễ dàng và nhanh chóng. Một số phần mềm phổ biến bao gồm:

• Windows Backup and Restore: Công cụ có sẵn của Windows, đơn giản, dễ dùng.
• Time Machine (macOS): Tương tự Windows Backup, dành cho người dùng macOS.
• Acronis True Image: Phần mềm backup chuyên nghiệp, nhiều tính năng nâng cao.
• Veeam Backup & Replication: Giải pháp backup mạnh mẽ cho doanh nghiệp.

Hãy tìm hiểu và chọn cho mình một phần mềm backup phù hợp. Bạn có thể tùy chỉnh để phần mềm tự động backup dữ liệu theo lịch trình, ví dụ như mỗi ngày hoặc mỗi tuần một lần.

Sử dụng lệnh (dành cho dân chuyên)

Nếu bạn là dân IT “cứng” và thích “múa phím”, bạn có thể sử dụng các lệnh để backup dữ liệu. Ví dụ:

# Sao chép thư mục từ /source sang /destination
rsync -avz /source /destination

# Tạo bản sao lưu nén của thư mục
tar -czvf backup.tar.gz /source

# Sao lưu toàn bộ ổ cứng (Linux)
dd if=/dev/sda of=/path/to/image.img

Tuy nhiên, cách này đòi hỏi bạn phải có kiến thức về các lệnh và hệ thống. Nếu không cẩn thận, bạn có thể gây ra những hậu quả “không lường trước” được.

Bước 4: Kiểm tra và duy trì backup

Backup dữ liệu xong không có nghĩa là bạn đã hoàn thành. Hãy nhớ kiểm tra backup thường xuyên để đảm bảo rằng dữ liệu có thể phục hồi được khi cần. Đừng để đến khi “nước đến chân mới nhảy” nhé.

Ngoài ra, bạn cũng nên duy trì backup định kỳ, ví dụ như backup hàng tuần hoặc hàng tháng. Dữ liệu của bạn luôn thay đổi, vì vậy bạn cần cập nhật backup thường xuyên để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Bước 5: Lưu trữ bản backup offsite

Cuối cùng, hãy nhớ rằng, bạn phải có ít nhất 1 bản copy được lưu trữ ở một vị trí khác với vị trí dữ liệu gốc. Điều này rất quan trọng vì nếu có sự cố xảy ra ở vị trí ban đầu (ví dụ như hỏa hoạn, trộm cắp), thì bạn vẫn có thể phục hồi dữ liệu từ bản backup offsite. Bạn có thể lưu trữ ở:

• Nhà người thân/bạn bè: Một giải pháp đơn giản, tiết kiệm.
• Dịch vụ lưu trữ đám mây: Dễ dàng truy cập từ mọi nơi, tự động backup.
• Ổ cứng ngoài cất ở một địa điểm khác.

Lời kết

Quy tắc backup 3-2-1 có thể hơi phức tạp lúc đầu, nhưng nó thực sự rất đáng để bạn đầu tư thời gian và công sức. Hãy nhớ, dữ liệu là tài sản quý giá, và backup là cách tốt nhất để bảo vệ tài sản này. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về quy tắc 3-2-1 và có thể áp dụng nó vào thực tế. Chúc các bạn thành công!

Nếu có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại comment bên dưới nhé! Còn bây giờ, tôi xin đi backup dữ liệu của mình đây. Chúc các bạn một ngày an lành!